Waldemar Chrostowski
Prałat | |
Kraj działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
1 lutego 1951 |
Przewodniczący Stowarzyszenia Biblistów Polskich | |
Okres sprawowania |
2003–2013 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Prezbiterat |
6 czerwca 1976 |
Odznaczenia | |
Waldemar Chrostowski (ur. 1 lutego 1951 w Chrostowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, profesor doktor habilitowany teologii, biblista, konsultor Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego, profesor zwyczajny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, przewodniczący Stowarzyszenia Biblistów Polskich, zaangażowany w dialog katolicko-żydowski. Do roku 1998 współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. Członek Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk. Autor ponad 2000 publikacji naukowych i popularnonaukowych. Zajmuje się głównie Starym Testamentem.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Biografia naukowa
[edytuj | edytuj kod]W 1964 ukończył szkołę podstawową w Chrostowie. Następnie ukończył Liceum Ogólnokształcące pw. św. Augustyna w Warszawie[1] w 1968. W 1968 wstąpił do seminarium duchownego w Łomży. Opuścił je po roku nauki i w 1969 rozpoczął studia jako świecki na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. We wrześniu 1970 rozpoczął naukę w seminarium duchownym w Warszawie. Przyjął święcenia kapłańskie 6 czerwca 1976. W latach 1976–1978 był wikariuszem w parafii w Ząbkach. W latach 1978–1983 studiował w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, a w latach 1979–1980 na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. W 1981 uzyskał w Rzymie licencjat nauk biblijnych. Od 1983 pracował jako wikariusz w parafiach warszawskich. W 1986 obronił pracę doktorską Interpretacja dziejów Izraela w Ez 16,20 i 23 oraz jej reinterpretacja w Septuagincie i w Targumie. W 1987 został wykładowcą na Akademii Teologii Katolickiej, a w 1988 otrzymał zwolnienie z obowiązków wikariusza, pozostając od tego czasu księdzem-rezydentem. 30 września 1996 uzyskał stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk teologicznych, specjalność: biblistyka na podstawie rozprawy habilitacyjnej Ogród Eden – zapoznane świadectwo asyryjskiej diaspory. 1 maja 1998 został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem katedry egzegezy Starego Testamentu na ATK, a w latach 1999–2002 prorektorem nowo powstałego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 2001 rozpoczął równoległe pracę na nowo powstałym wydziale teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2003 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.
Dialog katolicko-żydowski
[edytuj | edytuj kod]Od 1986 uczestniczył w posiedzeniach podkomisji, a następnie komisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem (był jej wiceprzewodniczącym w latach 1994–1996). Od 1990 do 2000 wchodził w skład Międzynarodowej Rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W 1991 był jednym z założycieli Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, której współprzewodniczył do 1998. Za działalność w radzie otrzymał w 1997 nagrodę im. brata Alberta (razem ze Stanisławem Krajewskim). Ustąpił ze swojej funkcji wobec różnic dzielących go od innych członków rady na tle tzw. krzyża papieskiego postawionego w Oświęcimiu w miejscu Mszy świętej odprawionej w 1979 przez Jana Pawła II. W 1994 został kierownikiem Instytutu Dialogu Katolicko-Judaistycznego, w ramach którego od 1996 wydaje półrocznik „Maqom”.
Praca
[edytuj | edytuj kod]Kieruje Katedrą Egzegezy Starego Testamentu oraz Zakładu Dialogu Katolicko-Judaistycznego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, a także kierownikiem Zakładu Egzegezy i Teologii Biblijnej Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jest pomysłodawcą Prymasowskiej Serii Biblijnej wydawanej od 1994 oraz redaktorem naukowym wielu jej tomów[2]. Przewodniczył Stowarzyszeniu Biblistów Polskich od chwili jego powstania w 2003 do 2013 r.[3] Od 1990 pełni funkcję redaktora naczelnego kwartalnika „Collectanea Theologica”[4]. Jest stałym publicystą kwartalnika „Fronda”, fronda.pl, „Naszego Dziennika”, „Mojej Rodziny” oraz współpracownikiem redakcji katolickiej TVP. Jego teksty ukazują się także co jakiś czas w tygodniku „Niedziela”. Należał do rady redakcyjnej „Przeglądu Powszechnego”. Często uczestniczy w audycjach Radia Maryja[5] i Telewizji Trwam. Papież Benedykt XVI powołał go do grona ekspertów 12. Zgromadzenia Zwyczajnego Synodu Biskupów, który odbywał się w październiku 2008 w Watykanie.
Był konsultantem ds. religijnych przy produkcji filmów Quo vadis (w tym miniserialu o tym samym tytule z 2002 roku) oraz Kto nigdy nie żył… z 2006 roku[6].
W 2021 w ramach Prymasowskiej Serii Biblijnej ukazała się „Księga dwunastu” – pierwszy tom przekładu Biblii hebrajskiej, w którym Chrostowski przełożył księgi dwunastu proroków mniejszych. Przekład oparty został na tekście źródłowym Biblia Hebraica Quinta[7].
Wywiady-rzeki
[edytuj | edytuj kod]Do szerszej publiczności skierowane były dwa „wywiady-rzeki” opublikowane przez wydawnictwo „Fronda”: Bóg, Biblia, Mesjasz (2007) oraz Kościół, Żydzi, Polska (2009). W pierwszej, przez pryzmat biografii Chrostowskiego prezentowana jest współczesna biblistyka, przy czym autor porównuje perspektywy chrześcijańskie i judaistyczne[8]. Druga mówi o dialogu chrześcijańsko-judaistycznym oraz polsko-żydowskim.
Kontrowersje wokół Kościół, Żydzi, Polska
[edytuj | edytuj kod]W wywiadzie-rzece Kościół, Żydzi, Polska ks. W. Chrostowski przedstawił własną, krytyczną ocenę kształtu dialogu katolicko-żydowskiego w latach 80. i 90. Abp Józef Życiński krytykował radykalizm treści tej książki, odległy jego zdaniem od myśli Jana Pawła II[9]. W obronie Chrostowskiego wystąpiło wydawnictwo „Fronda”, które wydało tę książkę, a także m.in. „Nasz Dziennik”, Radio Maryja, Telewizja Trwam, „Rzeczpospolita”, „Niedziela”, „Najwyższy Czas!” oraz katolickie portale, podkreślając „ciekawe spojrzenie autora na sprawy dialogu z judaizmem w oparciu o nieznane dotąd lub mało znane fakty z historii bez politycznej poprawności”[10][11]. W obronę duchownego bardzo mocno zaangażowali się Stanisław Michalkiewicz[12] oraz Jerzy Robert Nowak[13] i Tomasz Terlikowski[14].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]W roku 2011, z okazji 60. rocznicy urodzin ks. prof. W. Chrostowskiego, Stowarzyszenie Biblistów Polskich wydało poświęconą mu trzytomową księgę pamiątkową. Pierwszy tom stanowi wykaz publikacji. Pierwsza jego publikacja ukazała się w 1966 roku (Satura lanx, Filomata 1966 nr 198, s. 431). Do czerwca 2011 liczba publikacji wyniosła 2054. Nie uwzględniono publikacji multimedialnych[15].
Wybrane pozycje własne
[edytuj | edytuj kod]- Bohaterowie wiary Starego Testamentu, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1992, ISBN 83-7072-807-3.
- Rozmowy o dialogu, Vocatio, Warszawa 1996, ISBN 83-7146-059-7.
- I będę mówił do jej serca – księga proroka Ozeasza, producent: Salwator, 2007 – audiobook, analiza Księgi Ozeasza.
- Bóg, Biblia, Mesjasz, Fronda, Warszawa 2009, ISBN 978-83-60335-56-7.
- Kościół, Żydzi, Polska, Fronda, Warszawa 2012, ISBN 978-83-60335-53-6.
- Babilońskie deportacje mieszkańców Jerozolimy i Judy oraz inne studia, Rozprawy i Studia Biblijne 34, Vocatio, Warszawa 2009.
- Trzecia Świątynia w Jerozolimie i inne studia, Rozprawy i Studia Biblijne 44, Vocatio, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7829-064-3.
- Między Synagogą a Kościołem. Dzieje św. Pawła, Wydawnictwo M, Kraków 2015, ISBN 978-83-8043-004-4.
- Dziedzictwo Chrztu. 966 – 1966 – 2016, współ. Adam Bujak, Biały Kruk, Kraków 2016, ISBN 978-83-7553-209-8.
- Uczynki miłosierdzia, Biały Kruk, Kraków 2016, ISBN 978-83-7553-200-5.
- Święty Jan Paweł II na znaczkach pocztowych świata 1978–2005, Biały Kruk, Kraków 2017, ISBN 978-83-7553-227-2.
- Osiem błogosławieństw, Biały Kruk, Kraków 2017, ISBN 978-83-7553-231-9.
- Prawda. Chrystus. Judaizm, Fronda, Warszawa 2018, ISBN 978-83-8079-354-5.
- Kamyk z procy Dawida. Jak czytać Pismo Święte?, Wydawnictwo M, Kraków 2018, ISBN 978-83-8043-437-0.
- Entuzjazm i sprzeciw wobec Chrystusa, Biały Kruk, Kraków 2019, ISBN 978-83-7553-262-3.
- Ojcze nasz, Biały Kruk, Kraków 2019, ISBN 978-83-7553-272-2.
- Dekalog, Biały Kruk, Kraków 2020, ISBN 978-83-7553-296-8.
- Święty Prymas, Biały Kruk, Kraków 2020, ISBN 978-83-7553-282-1.
- Święta Rodzina, Biały Kruk, Kraków 2020, ISBN 978-83-7553-301-9[16].
- Święty Paweł, Fronda, Warszawa, 2021, ISBN 978-83-8079-615-7.
- Kobiety w Piśmie Świętym, Biały Kruk, Kraków 2022, ISBN 978-83-7553-348-4.
- Tyrania postępu (współautor), Biały Kruk, Kraków 2023, ISBN 978-83-7553-373-6.
Opracowania
[edytuj | edytuj kod]- Jan Paweł II, oprac. ks. prof. Waldemar Chrostowski; Apokalipsa św. Jana. Jan Paweł II rozważa, Rosikon Press, ISBN 978-83-88848-26-1.
- Jan Paweł II, Benedykt XVI, oprac. ks. prof. Waldemar Chrostowski, Andrzej Maria kardynał Deskur; Komplet – Apokalipsa św. Jana i psalmy – Sonety Rzymskie. Jan Paweł II i Benedykt XVI rozważają, Rosikon Press, ISBN 978-83-88848-46-9.
- Jan Paweł II, Benedykt VI, oprac. ks. prof. Waldemar Chrostowski; Psalmy. Jan Paweł II i Benedykt XVI rozważają, Rosikon Press, ISBN 978-83-88848-38-4.
- Jan Paweł II, Benedykt XVI, oprac. ks. prof. Waldemar Chrostowski; Psalmy. Jan Paweł II i Benedykt XVI rozważają, Rosikon Press, ISBN 978-83-88848-39-1.
- Collectanea Theologica, nr 1/2007, red. ks. Waldemar Chrostowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ISSN 0137-6985 – kwartalnik teologów polskich;
- Collectanea Theologica, nr 2/2007, red. ks. Waldemar Chrostowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ISSN 0137-6985.
- Waldemar Chrostowski (oprac.); Biblia dla rodziny, Vocatio, ISBN 978-83-7146-184-2.
- Waldemar Chrostowski (oprac.); Biblia dla wszystkich, Vocatio, ISBN 83-7146-192-5.
- Waldemar Chrostowski (oprac.); Biblia dla przedszkolaków, Vocatio
- Waldemar Chrostowski (opr. i red.); Czynić sprawiedliwość w miłości, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ISBN 83-7072-198-2.
Konsultant ds. religijnych
[edytuj | edytuj kod]- Quo vadis w reżyserii Jerzego Kawalerowicza (2001)
- Opowieść o Zbawicielu w reżyserii Philipa Saville (2003)
- Pasja w reżyserii Mela Gibsona (2004) – konsultant polskiej wersji językowej[17]
- Kto nigdy nie żył… w reżyserii Andrzeja Seweryna (2006)
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1992 – Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”[18]
- 1998 – Złoty Krzyż Zasługi[18]
- 2003 – Medal Komisji Edukacji Narodowej
- 2004 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[18][19]
- 2008 – nominacja na Kapelana Honorowego Jego Świątobliwości[20]
- 2010 – Nagroda Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu II stopnia[18]
- 2012 – Kawaler Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie[21]
- 2014 – Nagroda Ratzingera[17]
- 2017 – Książka Roku 2016 za książkę Dziedzictwo Chrztu. 966 – 1966 – 2016[22]
- 2017 – Odznaka Honorowa „Bene Merito”[23]
- 2018 – Medal „Pro Bono Poloniae”[24]
- 2020 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[25]
- 2020 – Nagroda „Pro Redemptione” przyznana przez kapitułę wydawnictwa „Homo Dei”[26]
- 2022 – Wielka Nagroda im. Witolda Hulewicza za całokształt pracy naukowej[27]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jan Józef Górski , Rzecz o Liceum św. Augustyna, wyd. 1, Warszawa: Pax, 1982, s. 173, ISBN 83-211-0316-3, OCLC 749222048 .
- ↑ Marta Putkowska: Rozmowa z księdzem prof. Waldemarem Chrostowskim o Prymasowskiej Serii Biblijnej. kosciol.pl, 10 maja 2006. [dostęp 2010-02-16].
- ↑ Skład osobowy Zarządów. sbp.net.pl. [dostęp 2011-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)].
- ↑ Czasopisma naukowe. uksw.edu.pl.
- ↑ Informacje na stronie radiomaryja.pl. [dostęp 20 stycznia 2012].
- ↑ Waldemar Chrostowski. filmpolski.pl. [dostęp 2013-04-08]. (pol.).
- ↑ Księga Dwunastu [online], Księgarnia Vocatio.com.pl [dostęp 2021-06-04] (pol.).
- ↑ Obwoluta okładki Bóg, Biblia, Mesjasz.
- ↑ Józef Życiński: Daleko od Jana Pawła II. wyborcza.pl, 29 marca 2009.
- ↑ Drogi i bezdroża dialogu. naszdziennik.pl, 4 kwietnia 2009.
- ↑ Życiński sekuje ks. Chrostowskiego. kosciol.pl, 2 kwietnia 2009.
- ↑ Wyziewy z perfumerii. michalkiewicz.pl, 4 kwietnia 2009.
- ↑ Antypolonizm tropicieli antysemityzmu. jerzyrobertnowak.pl. [dostęp 2010-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-23)].
- ↑ Publicysta: abp Życiński jest „cynglem GW” i błaznem. onet.pl, 27 lutego 2009.
- ↑ Więcej szczęścia w dawaniu niż w braniu. Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Waldemara Chrostowskiego. pod red. Barbary Strzałkowskiej, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2011, s. 217, 218.
- ↑ Ks. prof. Waldemar Chrostowski , Święta Rodzina [online] [dostęp 2020-11-25] .
- ↑ a b Ks. prof. Waldemar Chrostowski laureatem Nagrody Ratzingera. ekai.pl, 2014-06-17. [dostęp 2014-06-17]. (pol.).
- ↑ a b c d Ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski. teologia.uksw.edu.pl. [dostęp 2014-01-29]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 1, poz. 6.
- ↑ Barbara Strzałkowska, Przedmowa, w: Więcej szczęścia w dawaniu niż w braniu. Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Waldemara Chrostowskiego, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2011, s. 31.
- ↑ Inwestytura OESSH Lublin 2012. oessh.opoka.net.pl. [dostęp 2016-08-24].
- ↑ Znamy już Książki Roku Magazynu Literackiego KSIĄŻKI [online] [dostęp 2017-02-13] .
- ↑ Ksiądz profesor Waldemar Chrostowski uhonorowany odznaką Bene merito. msz.gov.pl, 2017-03-06. [dostęp 2019-05-12].
- ↑ Spotkanie opłatkowe z Działaczami Opozycji Antykomunistycznej i Osobami Represjonowanymi z powodów politycznych – Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], kombatanci.gov.pl, 17 grudnia 2018 [dostęp 2020-01-09] .
- ↑ M.P. z 2020 r. poz. 955.
- ↑ Nagrody wydawnictwa i kwartalnika HOMO DEI „Pro Redemptione” 2020 [online], Prowincja Warszawska Redemptorystów, 18 listopada 2020 [dostęp 2020-11-21] .
- ↑ Posiedzenie Jury i Kapituły Nagrody im. Hulewicza 2022. whulewicz.org. [dostęp 2024-03-08].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Waldemar Chrostowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-07-02] .
- Grzegorz Polak Kto jest kim w Kościele, wyd. KAI 1999
- Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 117–118
- Więcej szczęścia jest w dawaniu, aniżeli w braniu. Księga pamiątkowa dla ks. prof. Waldemara Chrostowskiego w 60. rocznicę urodzin, t. 1, Barbara Strzałkowska (red.), Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7232-983-7.
- Absolwenci Liceum Ogólnokształcącego pw. św. Augustyna
- Absolwenci Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie
- Członkowie Komitetu Nauk Teologicznych PAN
- Członkowie Stowarzyszenia Biblistów Polskich
- Duchowni archidiecezji warszawskiej
- Laureaci Nagrody Ratzingera
- Ludzie związani z „Frondą”
- Ludzie związani z Radiem Maryja
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Medalem „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”
- Odznaczeni Medalem „Pro Bono Poloniae”
- Odznaczeni Odznaką Honorową Bene Merito
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (III Rzeczpospolita)
- Osobowości telewizyjne związane z Telewizją Trwam
- Polacy odznaczeni Orderem Grobu Świętego
- Polscy bibliści
- Polscy członkowie Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie
- Polscy teolodzy katoliccy
- Prorektorzy Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Publicyści Przeglądu Powszechnego
- Wykładowcy Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Wykładowcy Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Wykładowcy Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku
- Urodzeni w 1951